بینایی و عملکرد چشم

تأثیر قندخون بر چشم و بینایی | آنچه باید بدانید

خیلی‌ها وقتی اسم «قند خون بالا» را می‌شنوند، به بیماری دیابت و مشکلات قلبی یا کلیوی فکر می‌کنند. اما کمتر کسی می‌داند که چشم‌ها و بینایی نیز به شدت از قند خون تأثیر می‌پذیرند. از تاری دید موقت گرفته تا بیماری‌های جدی مثل رتینوپاتی دیابتی، همگی می‌توانند زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهند.
به عنوان یک اپتومتریست، بارها دیده‌ام که بیماران به دلیل نوسان قند خون، شماره عینک‌شان مدام تغییر می‌کند یا حتی بدون هیچ درد و علامت خاصی دچار آسیب‌های جدی شبکیه می‌شوند.

این مقاله از سریتا برای شماست تا بدانید تاثیر قندخون بر چشم چیست و مهم‌تر از همه، چه کارهایی برای پیشگیری می‌توانید انجام دهید.

قند خون چگونه روی چشم اثر می‌گذارد؟

وقتی سطح گلوکز خون بالا می‌رود، بدن سعی می‌کند این قند اضافه را به روش‌های مختلف کنترل کند. اما چشم‌ها به دلیل ظرافت و وجود رگ‌های خونی ریز، خیلی زود تحت تأثیر قرار می‌گیرند. تأثیر قندخون بر چشم از چند مسیر اتفاق می‌افتد:

1. تأثیر بر عدسی چشم:

قند خون بالا باعث تغییر در میزان مایعات داخل عدسی می‌شود. نتیجه‌اش این است که عدسی کمی متورم شده و قدرت انکساری آن تغییر می‌کند. در عمل فرد دچار تاری دید موقت یا تغییر شماره عینک می‌شود. این حالت معمولاً با تنظیم قند خون برطرف می‌شود.

2. آسیب به رگ‌های خونی شبکیه:

شبکیه (Retina) لایه‌ای حساس در پشت چشم است که وظیفه اصلی دیدن را دارد. قند خون بالا باعث ضعیف شدن و نشت رگ‌های خونی شبکیه می‌شود. این مشکل زمینه‌ساز بیماری جدی‌تری به نام رتینوپاتی دیابتی است.

3. تأثیر بر مایع زجاجیه:

نشت مایعات از رگ‌ها می‌تواند باعث تجمع مایع و خونریزی در زجاجیه (قسمت ژله‌ای داخل چشم) شود و تاری دید شدیدی ایجاد کند. این موضوع اهمیت توجه به تأثیر قندخون بر چشم را بیشتر می‌کند.

به همین دلیل، قند خون بالا فقط یک مشکل عمومی نیست؛ بلکه می‌تواند بینایی را به صورت مستقیم تهدید کند.

مشکلات بینایی مرتبط با قند خون بالا

تاری دید موقت

اولین و شایع‌ترین تأثیر قندخون بر چشم تاری دید موقت است. شاید فرد تصور کند شماره عینک تغییر کرده، اما در واقع علت اصلی نوسان قند خون است. مثلاً بعد از یک وعده غذایی پرقند یا زمانی که قند خون خیلی بالا می‌رود، تاری دید ظاهر می‌شود و با کنترل قند خون به حالت طبیعی برمی‌گردد.

خشکی چشم و دید نوسانی

از دیگر جنبه‌های تأثیر قندخون بر چشم، خشکی و دید متغیر است که به دلیل اختلال در عملکرد غدد اشکی رخ می‌دهد. در نتیجه، افراد احساس خشکی چشم، سوزش یا دید متغیر دارند. این علائم ممکن است ساده به نظر برسد، اما اگر مکرر تکرار شود می‌تواند نشانه اختلال در تنظیم قند خون باشد.

رتینوپاتی دیابتی

یکی از جدی‌ترین عوارض دیابت بر چشم، رتینوپاتی دیابتی است. در این حالت، رگ‌های خونی شبکیه آسیب می‌بینند و دچار نشت مایع یا خونریزی می‌شوند. در مراحل اولیه بیمار ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد، اما در مراحل پیشرفته می‌تواند باعث کاهش دید شدید یا حتی نابینایی شود.

افزایش ریسک آب مروارید و گلوکوم

افراد دیابتی بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به آب مروارید (کاتاراکت) و آب سیاه (گلوکوم) هستند. علت آن تغییرات متابولیکی و آسیب به بافت‌های چشم است.

علائم هشداردهنده در چشم افراد با قند خون بالا

• تاری دید یا تغییر مداوم شماره عینک

• دیدن لکه‌های سیاه یا نقاط شناور (Floaters)

• کاهش دید در شب

• دید موج‌دار یا تغییر شکل خطوط صاف

• قرمزی یا خونریزی در داخل چشم

این علائم می‌تواند نشانه آغاز مشکلات جدی‌تر باشد و نیاز به مراجعه فوری به اپتومتریست یا چشم‌پزشک دارد.

چگونه می‌توان از آسیب بینایی ناشی از قند خون پیشگیری کرد؟

برای جلوگیری از تأثیر قندخون بر چشم، اقدامات زیر حیاتی است:

کنترل منظم قند خون

مهم‌ترین گام، مدیریت دقیق قند خون است. هرچه قند خون شما پایدارتر باشد، آسیب کمتری به چشم وارد می‌شود.

معاینه منظم چشم توسط اپتومتریست

بسیاری از بیماری‌های چشمی دیابتی بدون علامت هستند. به همین دلیل، حتی اگر دید شما خوب باشد، باید حداقل سالی یک‌بار معاینه کامل چشم انجام دهید.

ورزش و تغذیه مناسب

فعالیت بدنی منظم و رژیم غذایی کم‌قند می‌تواند هم به کنترل قند خون کمک کند و هم سلامت عمومی بدن و چشم‌ها را تضمین کند.

استفاده صحیح از عینک و لنز در افراد دیابتی

در بیماران دیابتی که خشکی چشم یا عفونت مکرر دارند، استفاده از لنزهای تماسی باید با احتیاط بیشتری انجام شود. اپتومتریست می‌تواند بهترین نوع عینک یا لنز را برای این شرایط پیشنهاد دهد.

نقش اپتومتریست در مراقبت از چشم بیماران دیابتی

بسیاری تصور می‌کنند فقط چشم‌پزشکان باید به بیماران دیابتی رسیدگی کنند. در حالی که اپتومتریست‌ها نقش مهمی در مراقبت اولیه و پیگیری سلامت چشم دارند:

• انجام معاینات دوره‌ای بینایی

• تشخیص زودهنگام تغییرات مشکوک

• پایش تغییر شماره عینک و بررسی ارتباط آن با نوسانات قند خون

• همکاری با چشم‌پزشک در موارد پیشرفته‌تر

اپتومتریست می‌تواند اولین فردی باشد که تغییرات دیابتی چشم را شناسایی کرده و بیمار را برای درمان تخصصی ارجاع دهد.

جمع بندی

قند خون بالا می‌تواند در سکوت کامل، بینایی را تهدید کند. از تاری دید ساده تا رتینوپاتی دیابتی و حتی نابینایی، همگی از تاثیر قندخون بر چشم هستند. خبر خوب این است که با کنترل قند خون، معاینه منظم چشم و پیروی از توصیه‌های اپتومتریست، می‌توان بسیاری از این مشکلات را پیشگیری یا به تأخیر انداخت.

بنابراین اگر دیابت دارید یا قند خون شما بالا می‌رود، سلامت چشم‌هایتان را جدی بگیرید؛ چون چشم‌ها پنجره روح‌اند و دیدن دنیا ارزش مراقبت دارد.

ما در این مقاله از سایت سریتا به بررسی تاثیر قندخون بر چشم و بینایی پرداخته‌ایم که می‌توانید برای اطلاعات بیشتر آن را مطالعه کنید.

درباره ادمین سریتا